Til þeirra er málið varðar

Misskilningur einhverra 

Einhverjir virða hafa skilið orð mín á heimasíðu minni sem svo að  ég hafi verið kúgaður eða undirokaður innan Sjálfstæðisflokksins vegna afstöðu minnar til Evrópuumræðu. Mér finnst þetta ekki aðeins of sterkt til orða tekið, heldur er þetta hreinlega rangt. Ég hef reyndar aldrei verið kúgaður til eins eða neins, er hreinlega ekki sú manngerð, sem læt kúga mig eða þvinga til einhverra hluta. Mér hefur heldur ekki verið bannað að tala um ESB aðildarviðræður innan Sjálfstæðisflokksins (ég legg áherslu á að ég er að tala um viðræður ekki aðild). Nei, ég er og verð hægri maður og það breytist ekkert vegna afstöðu minnar í þessu máli og ég er ánægður í mínum flokki og mun starfa áfram innan hans.

Svæfingaraðferðin

Hins vegar eru margir aðilar innan Sjálfstæðisflokksins, sem vilja svæfa umræður um ESB aðild. Síðan eru einnig margir innan flokksins, sem vilja skoða aðildarviðræður - eða a.m.k. skoða kosti og galla aðildar mjög náið - og í þeirra hópi er ég. Að svæfa málið hefur verið gert með því að segja að málið sé ekki á dagskrá, að það sé ekki tímabært að ræða það o.s.frv. Af hluta flokksmanna er þetta gert jafnvel núna, þrátt fyrir að meirihluti fólks sé að ræða þessi mál í þjóðfélaginu.

Síðan kemur jafnan þessi gullvæga setning frá sumum í flokksforystuni, að ekki sé hægt að tengja ástandið í efnahagsmálum núna við ESB umræðuna. Hvað bull er það? Hvers vegna má það ekki? Auðvitað tengjast þjóðfélagsmál og efnahagsmál líðandi stundar ákvörðunum um aðildarviðræður og það þótt slíkar viðræður hæfust fyrst innan 2-3 ára. Hins vegar er alveg rétt, að betra er að ganga til aðildarviðræðna þegar við höfum ná tökum á efnahagsástandinu. En að ekki sé rétt að ræða Evrópumálin í tengslum við efnahags- og peningamál við þær aðstæður, sem við búum við núna er algjört bull og vitleysa. Málin eru nú á báða bóga föst í neti kreddu, óþarfa tilfinningasemi og alltof heitra tilfinninga.

Ískalt mat verður að ráða

Ég vil hins vegar skoða málið á hlutlægum nótum - leggja ískalt mat á málið. Margir spyrja sig spurninga á borð við, hvar menn hafi það betra núna í Evrópu en einmitt í Sviss, Noregi og á Íslandi - þ.e. utan ESB? Ég vil snúa þessari spurningu við og spyrja til baka: Væru fyrrgreind lönd ekki bara enn ríkari væru þau innan ESB? Ég spyr einnig: Er eitthvað samband á milli ríkidæmis fyrrgreindra landa og þess að þau eru uta ESB og eru þessi lönd ekki búin að vera nokkuð rík í langan tíma? Eiga þessi lönd ekki velsæld sína öðru að þakka en að vera ekki aðilar að ESB? Á Noregur ekki ríkidóm sinn ekki olíulindunum að þakka og Sviss bönkunum og vafasamri bankaleynd? Það má einnig benda á lönd, sem voru bláfátæk fyrir 10-20 árum síðan (Írland, Spánn, Portúgal) og hafa óneitanlega hagnast gífurlega á ESB aðild. Þeirri spurningu, hvort ofangreind lönd hefðu efnast jafnmikið eða meira utan ESB, verður reyndar aldrei svarað!

Það mikilvægasta af öllu er að við Íslendingar spyrjum okkur sjálf þeirrar spurningar hvað ESB aðild hefur í för með sér fyrir okkur, áður en við lítum til annarra landa, sem eru utan ESB. Við verðum að spyrja okkur hverju við eigum velsæld okkar að þakka og hvort það hafi eitthvað með það að gera að við erum utan ESB eða hvort hag okkar sé jafnvel betur borgið innan ESB. Þetta er það sem mér finnst málið snúast um, ekkert annað.

Allur pakkinn - ekkert minna

Að auki er staðreynd að til er a.m.k. eitt land, sem er með hærri þjóðarframleiðslu en við Íslendingar innan ESB og lægra vöruverð - þ.e.a.s. mikið hærri kaupmátt - og það er smáríkið Lúxemborg. Þeir hafa landað öllum pakkanum: hárri þjóðarframleiðslu, lágu vöruverði auk þess sem þar ríkir einstakur stöðugleiki. Þetta er það sem ég vil fá fyrir okkur - allan pakkan. Ég sætti mig ekki við neitt annað en að vera í allra fremstu röð með háa þjóðarframleiðslu og lágt verð á vöru og þjónustu - með eða án ESB aðildar. Það er kaupmáttur launa, sem skiptir máli ekki eingöngu þjóðarframleiðslan. Þjóðarframleiðslan hjá okkur breytist núna í takt við gengið og hefur auðvitað minnkað í samanburði við önnur lönd, sem og kaupmáttur launa okkar hér heima og í fríum erlendis. Þetta er að stóru leyti óstöðugleikanum á genginu að kenna. En auðvitað hefur kaupmáttur launa erlendis minnkað erlendis líka, t.d. vegna olíuverðshækkana og matarverðshækkana og síðan hækkana, sem byggja á víxlverkun hækkana. Evrópubúar, sem búa við evruna, eru hins vegar lausir við 20% hækkanir á innfluttri vöru í kjölfar gengishruns þeirra gjaldmiðils.

Misskilningur minna manna

Það er misskilningur hjá forystumönnum Sjálfstæðisflokksins, að það sé eingöngu ástandið núna, sem hvetur hægri menn á borð við mig til að hugsa í átt til ESB. Ég og aðrir, sem talað höfum um þessi mál innan Sjálfstæðisflokksins, höfum verið að velta kostum og göllum ESB aðildar fyrir okkur í nokkur ár. Ég skrifaði meira að segja meistaraprófsritgerð mína um þessa hluti og byrjaði á henni fyrir tveimur árum síðan og þá var hér á bullandi uppleið. Ástæðurnar eru einfaldlega þær að við sættum okkur ekki við hæsta matvöruverð í Evrópu (þrátt fyrir eina lægstu skatta á matvöru í álfunni). Við sættum okkur heldur ekki við þá okurvexti, sem við búum við og þaðan af síður sættum við okkur við það okur, sem er á sumri þjónustu hér á landi. Ólíkt því sem margir halda fram er þar ekki eingöngu háum launakostnaði um að kenna, enda voru matvæli hér jafn dýr þegar laun hér á landi voru sambærileg og á Spáni og Portúgal. Hver getur svarað mér þeirri spurningu af hverju matarverð er 25-30 % dýrara hér en Danmörku og það þrátt fyrir að við séum með 7% virðisaukaskatt á matvælum en Danir með 25% virðisaukaskatt. Ekki er Danmörk láglaunaland?

Réttlæting okurs

Ég hlusta ekki lengur á rök Finns Árnasonar hjá Högum og annarra í smásölu og heildverslun, að þetta sé einungis landbúnaðarafurðunum að kenna. Ég hlusta ekki heldur á VG og Bændasamtökin, sem halda því fram að varningur hér á landi sé svona dýr af að kaupmáttur launa sé svo mikill hér á landi. Hvað þá með Danmörku, Svíþjóð, Finnland, Lúxemborg og svona mætti lengi telja. Er kaupmáttur launa þar lægri? Rétt er hins vegar hjá Bændasamtökunum að Þessi verðmunur er á allri vöru, hvaða nafni sem hana tjáir að nefna. En réttlætir okur á einni vöru okur á annarri?

Finnur Árnason og félagar fullyrtu á sínum tíma að með lækkun virðisaukaskatts og vörugjalda á matvæli  myndu matvæli önnur en landbúnaðarvörur lækka hér í sama verð og á Norðurlöndunum. Hafa vörur aðrar en landbúnaðarvörur lækkað? Auðvitað ekki! Það verst sem við gerum er að lækka tolla á landbúnaðarafurðir einhliða án þess að ganga í ESB og treysta þessum fyrirtækjum til að skila erlendum búvörum með eðlilegri álagningu til neytenda. Það myndi aldrei gerast, heldur myndi íslensk verslun kaupa búvörurnar eins ódýrt og hægt væri og selja okkur hana síðan aftur á okurverði. Þetta er sú aðstaða, sem þessir menn vilja komast í og við sætum uppi með sama verðlag og þúsundir atvinnulausra bænda og sveitirnar auðar að fé og fólki. Svarið við því hversvegna hlutunum er svona fyrir komið hjá okkur, hlýtur að felast í því að hér ríkir einokun eða í besta falli fákeppni á öllum mörkuðum. Hvað gera stjórnvöld í því? Nákvæmlega ekkert! Davíð Oddsson - sá mikli leiðtogi - sagði að við þyrftum ekki ESB til að lækka matarverð, við gætum gert það sjálf, ef við vildum það! Hefur eitthvað gerst á undanförnum árum, t.d. með lækkun á vörugjöldum og virðisaukaskatti? Já, stjórnvöld lækkuðu skattana. Breytti það einhverju fyrir neytendur? Nei, er svarið við þessari spurningu, kaupmenn hirtu mismuninn.

Sama hvaðan gott kemur

Með aðgangi að stærra markaði getur ástandið aðeins skánað - varla versnað eða hvaða viti borni einstaklingur getur haldið öðru fram? Þá segja andstæðingar ESB að nú þegar komi ekkert í veg fyrir að þessi evrópsku fyrirtæki komi sér fyrir á íslenskum markaði. Málið er ekki svona einfalt, því kaupmenn innan ESB hafa ekki áhuga á að taka þátt í leiknum hér heima nema að hér sé Evra og sá stöðugleiki, sem henni fylgir. Jafnframt vilja þessir aðilar geta pakkað vörunni í gáma í Evrópu og flutt hingað beint og milliliðalaust og án tollafgreiðslu, líkt og á þeirra heimamarkaði - ESB. Við erum ekki hluti af þessum stóra markaði, þrátt fyrir aðildina að EES og þetta er einfaldlega staðreynd. Hagkvæmnin felst í sameiginlegum gjaldmiðli og því að verslanirnar hér á landi yrðu bara nokkrar verslanir í viðbót í einhverri stórri keðju í Evrópu. Mér er persónulega nákvæmlega sama hvort Jón Ásgeir Jóhannesson og faðir hans Jóhannes Jónsson í Bónus eru að græða á mér eða þýsku bræðurnir Karl og Theo Albrecht hjá ALDI keðjunni í Þýkalandi. Er ykkur ekki líka sama ef reikningurinn í Bónus/ALDI á föstudögum lækkar úr 15.000 kr í 9.000 kr?

Slík rök eru loddaraskapur

Annar misskilningur er að við inngöngu í ESB erfi Íslendingar öll vandamál annarra ESB ríkja. Hvílíkt bull og vitleysa. Við erfum ekki vandamál Þýskalands, sem urðu til vegna ósveigjanlegrar, gamallar þýskrar vinnulöggjafar, úrelts lífeyriskerfis, sem byggir á gegnumstreymiskerfi og sameiningar Þýskalands, sem var sundrað í kjölfar seinni heimstyrjaldarinnar, lágri fæðingartíðni, sem orsakast af háum sköttum á barnafólk og litlum stuðningi við það, dýrri dagvistun barna o.s.frv.

Við erfum heldur ekki vandamál kommúnistaríkjanna gömlu og þeirra fátækt, sem stafar eingöngu af þeirra hræðilegu „kommúnísku” sögu, eða fátækt Portúgals, staðnaðs og úrelts lífeyriskerfis Ítala eða þess vegna útþanins „sósíal” kerfis Dana (þótt það hafi eitthvað minnkað í seinni tíð)! Þetta er hrein og klár fásinna! En auðvitað eru risastór vandamál til staðar í Evrópu hjá fjölda þjóða: Stöðnun, fólksfækkun, lítill fjöldi barna og ungs fólks, úrelt lífeyris- og félagslegt kerfi, ósveigjanleg vinnulöggjöf og margt fleira. Nei, allur okkar innri „strúktúr” verður meira og minna óbreyttur og stærsti parturinn af okkar löggjöf einnig. Við töpum auðvitað ekki auðlindunum okkar, fyrirtækjunum og mannauðnum (unga fólkinu) o.s.frv. Það er hreinn og klár loddaraskapur að koma fram með slík rök.

Mjög sterk rök mæla gegn aðild

Hin réttu og sönnu rök gegn inngöngu Íslands í ESB eru nógu sterk út af fyrir sig til að það komi vöfflur á flesta venjulega Íslendinga. Við verðum til að mynda að átta okkur á þeirri staðreynd að við hér á norðurhjara erum rík og að sumu leyti heppin þjóð og kannski líka forsjál að sumu leyti. Meðvitað og ómeðvitað höfum við búið í haginn, t.d. með því að eiga mikið af ungu fólki, digra lífeyrissjóði, miklar orkuauðlindir og mikinn mannauð og mannvit. Þetta gæti orðið til þess að við borguðum mikla peninga um langa framtíð í sjóði ESB og fengjum lítið sem ekkert til baka. Ég hef t.d. litla trú á að við fáum meira úr sjóðum ESB en við borgum inn líkt og margir virðast halda. Það var kannski tilfellið árið 1996 þegar Finnland kom inn, en nú er öldin önnur eftir að öll Austur-Evrópa kom inn og fjöldi annarra bláfátækra ríkja er á þröskuldinum að koma inn. Þau rök, sem ég hef nefnt hér að framan eru alvöru rök, sem vert er að hlusta á.

Þjóðin þarf að gera upp hug sinn - ekki einungis forystumenn flokka

Það er því augljóst að það þarf að ræða gallana á ESB og átta sig á þeim, en það þarf ekki síður að átta sig á  ástandinu í aðildarríkjum sambandsins ef stefnt er að bræðralagi við þessar þjóðir. Það er þessi umræða um kosti og galla ESB og bræðralags við þessar þjóðir, sem ég kalla eftir: hlutlæg umræða, sem byggist á skýrum rökum með og á móti aðildarviðræðum. Ég vil að málið verði tekið á dagskrá og rætt út og síðan sé tekin ákvörðun. Ef ákvörðunin verður að ganga á til aðildarviðræðna, þá verði það gert eins fljótt og hægt er, en annars verði málið lagt „ad acta” næstu árin.

Málið er mikið flóknara en svo að mér takist að gera því nokkur skil í stuttum pistli. Það þarfnast mikillar umræðu, áður en ákvörðun er tekin, því ef við förum inn er varla aftur snúið. Ég er enn á báðum áttum!

Athugasemdir

[Sæmundur Bjarnason, 16.6.2008 kl. 10:50]

Sæll Guðbjörn.

Las alla greinina þó talsvert löng sé af blogggrein að vera. Áhugaverð. Evrópumálin eiga eftir að verða mál málanna næstu misserin og árin.